I Bibelen finn ein mange gonger nemnt Guds vilje. Og ein kan undrast på kva Gud det er som «vil» alt det som vert nemnt. Er alt som vert nemnt i Bibelen som Guds vilje – etter Guds ønskje/plan. Sjukdom, død, forfølging, - ja mykje vondt som me menneske møter/opplever. Og kva med den evige død? Er den etter Guds vilje? Gud er jo god og Han er kjærleik.
Korleis kan han då «vilja» alt det vonde?
Lundes Bibelleksikon (Databibelen) har denne forklaringa til vilje:
 | Vilje - er uttrykk for ens beslutning og ønske, hos Gud er denne viljen absolutt, Job 23:13. Han ville skape ve(r)den, og gjorde det, Sal 148:5ff. Han ville utvelge Israel, 2M 3. Guds vilje er ikke vilkårlig, men bestemt av hans vesen som kjærlighet og hellighet og rettferdighet - og denne viljen sin har han åpenbart gjennom menneskenes samvittighet, Rom 2:15, og gjennom Ordet. Hans vilje er at alle mennesker skal bli frelst, 1Tim 2:4. Joh 6:40. Bare den som gjør Guds vilje, får del i den himmelske salighet, Matt 7:21. Jesus gjør alltid Faderens vilje, Joh 5:30. Han var lydig til døden, og det var ingen synd (egenvilje) i ham. Hans liv viser oss hvordan vårt liv skulle være etter Guds vilje. Han lærte oss å be: «Skje din vilje, som i himmelen, så og på jorden!» Matt 6:10. Menneskenes naturlige vilje står Guds vilje imot, Rom 5:10. Kol 1:21, en omvendelse er derfor nødvendig. Så kan Gud skape en ny vilje som ønsker å lyde Gud, Rom 6:16ff. Men det blir likevel en kamp mot synden i en kristens liv, fordi den gamle syndeviljen (kjødets onde natur) er ennå ikke død. |
I studiebibelen (bind V) gresk/norsk ordbok finn ein:
| Vilje – gresk: (2082) thélēma – (substantiv) vilje, ønske, plan. Substantivet thélema, vilje, er avledet fra verbet thélo (nr. 2084), ville. Begge ord har en del beslektede betydningsnyanser og brukes i varierende tekstsammenheng. I klassisk gresk gjennomgikk termen en utvikling fra betydningen ønske, fore¬trekke, osv., til betydningen ville/vilje. I Septuaginta er ordene brukt for godvilje og velbehag, men også for vilje, ønske. Særlig substantivet thelema står ofte for Guds gode vilje, det som Gud finner behag i, Salme 40:8, Jer. 9:23, Mal. 1:10. I Det Nye Testamente forekommer verbet thelo over 200 ganger, men er ofte brukt i sekulære kontekster. Substantivet thélema forekommer ca. 60 ganger, og er overveiende brukt i teologiske sammen¬heng. Denne siste ordform finnes oftest hos Paulus (24 ganger) og hos Johannes (11 ganger). I Johannes' evangelium er det sterkt presisert at Jesu oppgave er å gjøre Faderens vilje, Joh. 5:30, 6:38. Og det fremholdes at den som vil gjøre Guds vilje, skal kjenne om læren er av Gud, 7:17. Hos Paulus er thélema i særlig grad brukt om Guds råd og frelsesvilje, thélema tou theou. Det var etter Guds vilje Kristus gav seg for våre synder, Gal. 1:4. Etter Guds vilje har vi fått barnekår hos Gud, Efes. 1:5. Og Gud vil at alle mennesker skal bli frelst og komme til sannhets erkjennelse, 1. Tim. 2:4. Forholdet mellom Guds vilje og den menneskelige vilje tas ikke opp til noen teoretisk behandling i NT. Men begge deler betraktes som realiteter. Intet tyder på at de nytestamentlige forfattere har betraktet spørsmålet som noe påtrengende problem. |
| Vilje – gresk: (2083) thélēsis – vilje, krav, påbod. |
| Vilje – gresk: (2084) thélõ – (verb) ville, ønskje, begjære. |
1. Tess 5:18: Takk for alt! For dette er Guds vilje med dykk i Kristus Jesus.
Matt 18:14: Såleis er det heller ikkje dykkar himmelske Fars vilje at ein einaste av desse små skal gå fortapt.
Her i 1. Tess. og i Matteus evangeliet er det greske ordet (2082) thélēma (vilje) brukt. At ein kjærleg Gud ønskjer (vil, har som plan) å frelsa alle menneske, er ikkje så vanskeleg å godta.
Ein finn mange døme i NT der det greske ordet (2082) thélēma – ønske/vilje/plan vert brukt og som ikkje er så vanskeleg å «godta» som «rett»:
Matt. 6:10, 7:21, 12:50, (18:14), 21:31, 26:42, Mark. 3:35, Lukas 11:2, 12:47, 22:42, 23:25, Joh. 1:13, 4:34, 5:30, 6:38, 6:39, 6:40, 7:17, 9:31, Ap.gj. 13:22, 21:14, 22:14, Rom. 1:10, 2:18, 12,2, 15:32, 1. Kor. 1:1, 7:37, 16:12, 2. Kor. 1:1, 8:5, Gal. 1:4, Efes. 1:1, 1:5, 1:9, 1:11, 2:3, 5:17, 6:6, Koloss. 1:1, 1:9, 4:12, 1. Tess. 4:3, (5:18), 2. Tim. 1:1, 2:26, Hebr. 10:7, 10:9, 10:10, 10:36, 13:21, 1. Pet. 2:15, 3:17, 4:2, 4:3, 4:19, 2. Pet. 1:21, 1. Joh. 2:17, 5:14, Openb. 4:11.
Men det finns også stader i Bibelen der det på norsk er brukt «Guds vilje», som ikkje er så lett å ”godta”.
Eit eksempel finn ein i Rom 8:20:
19 For skapningen ventar og lengtar etter at Guds born skal openberrast. 20
Skapningen vart lagd under forgjengelegdom, ikkje frivillig, men etter hans
vilje som la han under forgjengelegdom, 21 i von om at skapningen òg skal
verta frigjord frå trældomen under forgjengelegdomen, og nå fram til fridomen åt
Guds born i herlegdomen.
Gud skapte ikkje menneske, dyr, planter – heile verda – for at den skulle ligga under forgjengelegdom (død)? Menneske vart skapt for å leva i eit evig samfunn med Gud utan sjukdom og død!
I denne Bibelteksten er det i den greske grunnteksten ikkje brukt noko ord
for «vilje», det står meir noko som:
«Under nemlig forgjengeligheten skapningen ble lagt, ikke frivillig, men ved
han som underla i håp».
Mennesket levde i Paradis – Edens hage – fram til syndefallet. Men ved synda kom døden og forgjengelegdom inn i verda. Det var Gud som hadde makt til å gjere dette, og det var Gud som gjorde det. Men det var ikkje etter Guds plan/ønske/vilje at døden skulle råda i verda.
Her ser me to ulike tydingar av det norske ordet vilje. Den eine tydinga er det ein ønskjer/vil/plan, og den andre er meir eit uttrykk for kven som hadde makt og som utførte handlinga: «ikkje frivillig, men etter hans vilje som la han under forgjengelegdom».
I 2. Kor 11:16-18:
16 Atter seier eg: Lat ingen halda meg for ein dåre! Men endå om de no
skulle gjera det, så tak likevel imot meg – jamvel som ein dåre – så eg òg kan
få rosa meg litt! 17 Det eg seier her, det talar eg ikkje etter Herrens vilje,
men liksom i dårskap, når eg rosar meg med slik tillit. 18 Sidan så mange rosar
seg på kjøtleg vis, vil eg òg rosa meg.
I vers 17 står det på norsk «Herrens vilje», men i den greske teksten finn
ein heller ikkje her noko ord for «vilje». Det står noko som:
«Hva som jeg taler, ikke jeg taler etter Herre(n)s, men som i avsindighet, i
denne tilliten rosens.»
Sjølv om ordet «vilje» ikkje er brukt på gresk, så vil det i denne samanhengen
være naturleg å bruke dette ordet på norsk.
Men i 1. Pet 4:17-19 står det:
17 For tida er komen då domen skal ta til med Guds hus. Men tek han til med
oss, korleis skal det då enda med dei som ikkje vil tru Guds evangelium? 18 Og
er det med naud og neppe den rettferdige vert frelst, korleis skal det då gå med
den ugudelege og syndaren? 19 Difor skal òg dei som etter Guds vilje må
lida, overgje sjelene sine til den trufaste Skaparen, med di dei gjer det gode.
Her er det i vers 17 brukt det greske ordet (2082) thélēma (vilje).
Dette verset er ikkje så lett å forstå eller godta, om ein ikkje ser det i samanheng med andre Bibelvers.
Heb. 12:5-11:
5 Og de har gløymt den formaninga som talar til dykk som til born: Son
min! forakta ikkje Herrens tukt, og miss ikkje motet når du vert refsa av han. 6
For den Herren elskar, den tuktar han, og han hudflettar kvar son som han tek
seg av. 7 Det er for tukta skuld de toler lidingar. Gud gjer med dykk som
med søner. For kven er vel den sonen som faren ikkje tuktar? 8 Men dersom de er
utan tukt, som alle har fått sin del av, då er de uekte born, og ikkje søner. 9
Dessutan: Vi hadde dei jordiske fedrane våre til å tukta oss, og vi hadde
ærefrykt for dei. Skal vi då ikkje mykje meir bøya oss for Far til åndene, så vi
kan leva? 10 For dei tukta oss berre for ei stutt tid slik som dei fann det rett
og rimeleg. Men han tuktar oss til gagn for oss, så vi skal få del i hans
heilagdom. 11 All tukt tykkjest nok, når ho står på, ikkje å vera til glede, men
til sorg. Men sidan gjev ho dei som har vorte oppøvde gjennom dette, rettferds
sæle frukt.
Når det står: «dei som etter Guds vilje må lida», så er ein nøydd for å sjå dette i samanheng med syndefallet og Guds frelsesplan i Jesus Kristus. Guds opphavlege vilje/ønskje/plan var ei verd utan synd og død, men Gud er «realist», og som ein kjærleg Far vil han gjere det som må gjerast for å føra barna sine inn til ei evig kvile – eit evig fellesskap med Gud sjølv. Då kan det hende at Far er nøydd til å «vilje» noko som han ikkje ønskjer – i kjærleik til sine barn.
Slik vil ein i Bibelen finne mange døme på ulik bruk/tyding av uttrykket «Guds vilje», og det kan være nyttig å tenke gjennom korleis me i norsk språk brukar ordet «vilje» (og andre ord) i ulike tydingar, for på den måten å betre sjå og forstå kva Bibelen fortel.
Men i vårt Bibelstudium må me aldri gløyme det som står skrive:
Send meg e-post ved å trykkje på namnet mitt:
Sist endra:
29.08.2013
